niedziela, 12 maja 2013

Tove Jansson mama Muminków - Boel Westin

Wydawnictwo Marginesy, Okładka twarda, 510 s., Moja ocena 6/6
Książkę zaczęłam podczytywać jeszcze przed wyjazdem na urlop, skończyłam wczoraj. Chociaż jest to wspaniała, niezwykle ciekawa pozycja, nie da się jej przeczytać od razu. Stąd moje podczytywanie fragmentami. 
Autorka książki, profesor Boel Westin jest szwedzką profesor literatury i światowym autorytetem, jeśli chodzi o twórczość Tove Jansson. Dzięki swojej pracy naukowej i fascynacji Tove, Westin stała się bliską przyjaciółką artystki. Po jej śmierci otrzymała dostęp do prywatnego archiwum Janssonów, pełnego listów, notatek oraz, oczywiście, rysunków. Na ich podstawie postała biografia mamy Muminków.
Któż nie zna bajek o rodzinie i przyjaciołach niewielkich, białych stworków, jakimi są Muminki. Można je lubić, lub ich nie znosić, ale nie można ich nie znać. Podobnie, jak nie można nie znać barwnego życia ich twórczyni. 
Tove Jansson zasłynęła przede wszystkim (a w świadomości wielu, tylko) jako autorka serii o Muminkach. Jednak w momencie, gdy te białe stworki rodziły się (notabene w bólach) była już cenioną artystką, rysownikiem, grafikiem, pisarzem. Mimo, iż Muminki przyniosły jej wielką sławę i artystyczną nieśmiertelność, do końca szukała, dążyła. Czego szukała? Do czego dążyła? Dlaczego ciągle czuła się niezaspokojona, niespełniona w życiu zawodowym? Jaka była prywatnie? Tego dowiecie się w trakcie lektury. 
Ksiązka napisana jest niezwykle barwnym językiem. Dodatkowo pełno w niej cytatów, niepublikowanych nigdzie indziej zdjęć, rysunków, plakatów. Dzięki nim biografia ta jest nie tylko książką, ale także wspaniałym albumem. Przyznam się, że dotychczas nie spotkałam się z biografią tak barwną, tak kolorową, tak pełną rysunków, zdjęć, plakatów, wycinków artykułów z gazet etc.
Boel Westin wykonała kawał porządnej roboty. Dzięki niej poznajemy niebanalna kobietę, wręcz tytana pracy. Tove od zawsze rysowała, już od maleńkości pracowała. Pierwsze ilustracje czternastoletniej Tove pojawiły się w czasopiśmie młodzieżowym. Pierwszą indywidualną wystawę miała w 1943 r. Była także twórczynią mu-rali - ogromnych malowideł naściennych. Ozdabiała nimi szkoły i przedszkola oraz dziecięcy szpital Aurora w Helsinkach. Dużo malowała - jej styl przechodził od impresjonizmu do abstrakcyjnego modernizmu. Ilustrowała własne książki i klasykę światową. Tworzyła komiksy, napisała sztukę Troll i kulisserna zaprojektowała do niej scenografię i kostiumy. Była niezwykłą i niezmiernie pracowitą artystką, do tego niesamowicie wprost uzdolnioną.
Jak na owe czasy (rocznik 1914) Tove była odważna, arcy odważna. Nie kryła swoich skłonności homoseksualnych. Wyobrażcie sobie lata 50-60. znana artystka nie wstydzi się swojego homoseksualizmu... niewyobrażalne. A trzeba pamiętać, że był to okres, gdy homoseksualizm w Finlandii był zakazany. Tove nie bała się, nie wstydziła, szukała za to miłości i znalazła ją. Nazywała się Tuulikki Pietila i była o trzy lata młodsza od Tove. Pokrewna zawodowo dusza, bo Tuulikki była graficzką. Ukochana Tove stała się wzorem dla Too-Tiki - krępej ...hmmm osoby, istoty...?.., która pojawia się w Zimie Muminków i Opowiadaniach Muminków.
Tiuulikki i Tove
Muminek i Too-Tikki
Do czasu powstania niniejszej książki, nikt nie zdawał sobie ile rysunków artystka wykonała. Dopiero Westin ukazuje nam ogrom katalogu dzieł Tove. Szkoda, że większość prac plastycznych i literackich Jansson jest u nas nieznana. A może któreś z wydawnictw pokusi się o ich wydanie...
Do powstania książki, wiadomości o Tove Jansson były niepełne. Teraz dzięki Boel Westin mamy okazję poznać nietuzinkową osobę.  

Czy Tove Jansson przypadnie wam do gustu? Tego nie wiem. Wiem natomiast, że koniecznie musicie poznać jej życie (niezależnie od tego czy kochacie, czy nie białe stworki). Ja jestem pod ogromnym wrażeniem zarówno Tove jako kobiety, artystki, człowieka, jak i ogromu pracy, jaki wykonała Boel Westin.
Zachęcam do lektury.

2 komentarze:

  1. lubię biografie, poza tym uwielbiam Muminki i ciekawi mnie historia ich "mamy" :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Muminki bardzo lubię i chętnie czytam biografie, więc dla mnie ,,mieszanka,, bardzo, bardzo zachęcająca:)

    OdpowiedzUsuń