Jestem wielką fanką literatury skandynawskiej, a kryminałów w szczególności.
Nowe nazwisko, nowa książka wydana w Polsce, zawsze wiele sobie po niej obiecuję. Tak samo było w przypadku Ostatniego życia.
To
sprawne połączenie kryminału i thrillera z ciekawym z pozoru bohaterem,
szwedzko-amerykańskim agentem FBI Johnem Adderleyem. Z początku ciekawy
bohater. Liczyłam na postać odrobinę inną niż zmęczony, przeczołgany
przez życie, po przejściach skandynawski śledczy. Z biegiem czasu, z
upływem kolejnych rozdziałów, nie wszystko z tą postacią jest takie,
jakim się wydawało na początku. Jednak nic więcej wam o tym bohaterze
nie napisze. Nie chcę wam psuć elementu zaskoczenia. Poza tym jest duże
prawdopodobieństwo, że wy Johna odbierzecie zupełnie inaczej.
Akcja
rozgrywa się współcześnie i kilka lat temu. Dwie płaszczyzny akcji, dwie
różne narracje, jeden duszny, mroczny klimat i ostre dochodzenie teraz
zazębiające się z tym z przeszłości. Akta sprawy zamkniętej 10 lat temu
niespodziewanie wypływają na wierzch i zazębiają się z terażniejszym
dochodzeniem.
I w zasadzie to tyle, co mogłabym wam o treści
napisać. Sama oś książki, zarys fabuły jest ok, w wielu momentach bardzo
ciekawy, tchnący świeżością, odległy od stereotypów. I wszystko byłoby
ok, gdyby nie fakt, iż autorzy w kilku miejscach napakowali fabułę tak
nieprawdopodobnymi zdarzeniami, tak kuriozalnymi akcjami, że aż pusty
śmiech ogarnia. To takie trochę traktowanie czytelnika jak idiotę.
I jest to dziwne. Ta książka jest bardzo nierówna. Dwóch autorów, dwie różne książki, dwa różne style pisarskie. Ostatnie życie
sprawia wrażenie jakby go pisały dwie niezależne od siebie osoby, każda
innym stylem. Póżniej te dwie części zostały złożone w jedną książkę.
Gdyby
akcja była realniejsza, mniej kuriozalna, gdyby wszystko było napisane
jednym stylem byłaby to naprawdę dobra pozycja. Sam zarys fabuły, pomysł
na nią jest ciekawy, inny od schematów i może się podobać. Gorzej jest z
wykonaniem. Coś nie zagrało, coś sprawiło, iż z dobrej książki wyszło
coś tak nierównego i mało prawdopodobnego.
Nie odradzam, nie polecam. Najlepiej sami podejmijcie decyzje...czytać, czy nie.
Niklas Natt och Dag potwierdza to wszystko za co uwielbiam skandynawskich pisarzy. Na okładce jest napisane, iż 1793 to połączenie Arthura Conana Doyle’a, Umberto Eco i Jamesa Ellroya. Nie ma w tym ani krztyny przesady. Ja bym do tego dodała jeszcze Dickensa.
To mistrzowsko napisana opowieść, którą się wręcz połyka, a której klimat pochlania i obezwładnia.
Wyobrażcie sobie taką sytuację Z cuchnącego sztokholmskiego rynsztoku, jeziora Fatburen, wydobyto zmasakrowane ludzkie zwłoki pozbawione kończyn. Trup nie ma także oczu i języka. Jak się okazuje wszystkich okaleczeń dokonano gdy ofiara jeszcze żyła. A to dopiero początek.
Rozpoczyna się dochodzenie, niezwykle rzetelne i drobiazgowe, jak na tamte czasy. Szybko się okazuje, iż zabójcą może się okazać ktoś, kogo zupełnie by o to nie podejrzewano. Dochodzenie prowadzi genialny detektyw wraz z niemniej bystrym pomocnikiem. Dokąd ono ich zaprowadzi?
Akcja rozpoczyna się i toczy w tytułowym 1793 roku w Sztokholmie 3 lata po zabójstwie króla Gustawa III. Król został zabity na skutek spisku, podczas maskarady w operze w Sztokholmie. To wydarzenie położyło się cieniem na dalszych losach Sztokholmu i całego kraju.
Długo zastanawiałam się co w książce zrobiło na mnie największe wrażenie. Zdecydowanie genialne oddanie XVIII-wiecznej pełnej brudu (dosłownie i w przenośni) brudu, przemocy, mroku, obłudy, grzechu...taki Dickens w sztokholmskim wydaniu. U angielskiego pisarza też jest taka charakterystyczna, brudna, okropna atmosfera z tym, że Londynu. W 1793 mamy Sztokholm wraz z okolicami, genialnie nakreślony, mistrzowsko i niezwykle plastycznie oddany. W trakcie lektury miałam ochotę kilkakrotnie się umyć, wyszorować, tak porządnie. Smród sztokholmskich rynsztoków czuć na odległość. Miałam wrażenie, jakby brud XVIII wieku mnie oblepiał.
Ogromnym atutem są też świetnie nakreśleni, dalecy od stereotypu bohaterowie oraz ich poczynania.
Śledztwo, wiadomo odmienne od tych znanych nam ze współczesności, jest tak samo rzetelnie i pomysłowo prowadzone, a intryga i zwroty akcji zaskakują.
Do tego zręczne wplecenie w fabułę autentycznych, historycznych postaci.
Na sam koniec na długo pozostające z czytelnikiem moralne rozważania. Nie potrafię przestać myśleć o walce dobra ze złem, o wyższości prawa nad zbrodnią i cwaniactwem, o tym, jak złudna, zła, trudna i pogmatwana bywa ludzka natura.
1793 ma tylko jedną wadę, książka jest za krótka :) Ale na półce czeka kolejna część 1794, której jestem bardzo ciekawa.
